Página de Estudos das Fontes Pesquisadas

  • Fontes Franciscanas
  • Fontes Biográficas
  • Espelho da Perfeição Menor

TEXTO ORIGINAL

Speculum Perfectionis (minus) - 2

[2]
1 Immo quodam tempore, cum visitaret dominum episcopum Hostiensem, qui postea fuit papa, in hora comestionis quasi furtive propter dominum episcopum ivit pro helemosinis, 2 et, cum reversus fuit, dominus episcopus sedebat ad mensam et comedebat, maxime quia tunc invitaverat quosdam milites suos et consanguineos ad comedendum. 
3 Beatus Franciscus posuit helemosinas super mensam domini episcopi et intravit ad mensam iuxta dominum episcopum, quoniam dominus episcopus semper volebat, quod, cum beatus Franciscus esset apud ipsum in hora comestionis, sederet iuxta ipsum, 4 et verecundatus est inde aliquantulum dominus episcopus, eo quod ivit pro helemosinis beatus Franciscus, sed nichil dixit ei maxime propter recumbentes.
5 Postquam aliquantulum comedit beatus Franciscus, accepit de suis helemosinis et unicuique militi et capellanis domini episcopi parum misit ex parte Domini Dei; 6 qui omnes cum multa devotione acceperunt, alii comedentes, alii reponentes propter devotionem eius. 7 Immo extrahebant sibi infulas propter devotionem beati Francisci, cum accipiebant helemosinam; 8 et gavisus est dominus episcopus propter devotionem illorum, maxime quia ille helimosine non erant de pane tritici.
9 Post comestionem vero surrexit dominus episcopus et intravit cameram suam ducens secum beatum Franciscum; elevans brachia sua amplexatus est beatum Franciscum pre nimio gaudio et exultatione dixitque ad eum: 10 “Cur, frater mi simplizone, fecisti michi verecundiam, ut in domo mea, que est domus tua et fratrum tuorum, ires pro helemosinis?”. 
11 Respondit ei beatus Franciscus: “Immo, domine, exhibui vobis honorem, quoniam, cum subditus exercet et implet officium suum et obedientiam sui domini facit honorem domino suo et eius prelato”. 12 Et ait: “Me oportet esse formam et exemplum pauperum vestrorum, maxime quia scio, quod in vita et religione fratrum sunt et erunt nomine et opere fratres minores, qui propter amorem Domini Dei et Spiritus Sancti unctionem, qui docet et docebit eos de omnibus (cfr. 1Ioa 2,20.27)humiliantur et humiliabuntur ad omnem humilitatem et subiectionem et servitutem fratrum suorum. 13 Sunt etiam [et] erunt de illis qui aut verecundia detenti et propter malum usum dedignantur et dedignabuntur se humiliare et inclinare ad eundum pro helemosinis et facere huiusmodi opera servilia; 14 quapropter oportet me omnes qui sunt in religione et erunt, opere docere, ut sint inescusabiles(cfr. Rom 1,20) in hoc seculo et in futuro coram Deo.
15 Existens quidem apud vos, qui estis dominus et apostolicus noster, et apud magnates et divites secundum seculum, qui propter amorem Domini Dei cum multa devotione non tantum me recipiunt in domos suas, sed etiam cogunt me, nolo verecundari ire pro helemosinis; 16 immo volo habere et tenere secundum Deum pro magna nobilitate et regali dignitate et honore illius summi regis, qui, cum sit Dominus omnium (cfr. Gal 4,1) 17 et cum esset dives (cfr. Luc 1,68) et gloriosus in maiestate sua; pauper et despectus venit in humanitate nostra. 18 Volo ergo quod sciant fratres, qui sunt et erunt, quod pro maiori consolatione anime et corporis habeo, cum sedeo ad mensam pauperculam fratrum 19 et video coram me helemosinas pauperculas, que acquiruntur hostiatim amore Dei, quam cum sedeo ad vestram mensam et aliorum dominorum habundanter de omnibus cibis preparatam, licet cum devotione multa michi exhibeantur; 20 panis enim helemosine est panis sanctus, quem sanctificat laus et amor Dei, quoniam cum frater vadit pro helemosinis prius debet dicere: “Laudatus et benedictus sit Dominus Deus (cfr. Luc 1,68)”, 21 postea debet dicere: “Facite nobis helemosinam amore Dei Domini”.
22 Et plurimum fuit edificatus dominus episcopus de collatione verborum sancti patris 23 et dixit ad eum: “Fili, quod bonum est in oculis tuis, facias (cfr. 1Re 3,18), quoniam Deus tecum est (cfr. Ios 1,9; 2Re 7,3)et tu cum ipso”.
24 Nam voluntas beati Francisci fuit, et etiam multotiens dixit, quod frater non deberet diu stare, quin iret pro helemosina, ut non verecundaretur postea ire. 25 Immo quanto frater magis fuisset nobilis et magnus in seculo, tanto magis ideo erat edificatus et letabatur, cum iret pro helemosina et faceret huius[modi] servilia opera propter bonum exemplum. 26 Quod ita fiebat in antiquo tempore.

TEXTO TRADUZIDO

Espelho da Perfeição Menor - 2

[2]
1 E até, certa ocasião, quando visitou o senhor bispo de Óstia, que depois foi papa, na hora da refeição, quase furtivamente por causa do senhor bispo, saiu a pedir esmolas 2 e, quando re­gressou, o senhor bispo estava sentado à mesa e comia, principalmente porque, na ocasião, havia convidado para a refeição alguns cavaleiros e parentes seus.
3 O bem-aventurado Francisco pôs as esmolas sobre a mesa do senhor bispo e colocou-se à mesa ao lado do senhor bis­po, porque o senhor bispo sempre queria que, quando estivesse com ele à hora da refeição, o bem-aventurado Francisco sentasse a seu lado; 4 e o senhor bispo envergonhou-se um pouco, porque o bem-aventurado Francisco foi pedir esmolas, mas nada disse, sobretudo por causa dos con­vivas.
5 Após comer um pouco, o bem-aventurado Francisco tomou suas esmo­las e, da parte do Senhor Deus, distribuiu um pouco a cada um dos cavaleiros e capelães do senhor bispo. 6 Todos aceitaram com muita devoção, alguns a comiam e outros a guardavam por devo­ção para com ele. 7 E até, quando recebiam a esmola, tiravam seus barretes por devoção ao bem-aventurado Francisco. 8 E o senhor bispo alegrou-se com a devoção deles, sobretudo porque aquelas esmolas não eram de pão de trigo.
9 Após a refeição, porém, o senhor bispo levantou-se e entrou no seu quarto, levando consigo o bem-aventurado Francisco. Erguendo os braços, abraçou o bem-aventurado Francisco com grande alegria e exultação e lhe disse: 10 “Meu irmão simplório, por que me causaste a vergonha de, na minha casa, que é tua casa e dos teus frades, ires pedir esmolas?”
11 O bem-aventurado Francisco respon­deu-lhe: “Senhor, até vos fiz uma honra, porque, quando o súdito exerce e cumpre seu oficio e obedece a seu senhor, honra seu se­nhor e prelado”. 12 E disse: “Devo ser o modelo e o exemplo dos vossos pobres, sobretudo porque sei que na vida e na religião dos frades há e haverá frades menores de nome e de obras que, por amor o Senhor Deus e por unção do Espírito Santo, que lhes ensina e ensinará todas as coisas (cf. 1Jo 2,20.27), se humilham e humilharão com toda a humildade, sujeição e serviço de seus ir mãos.13 Também há e haverá os que, levados pela vergonha ou por causa do mau costume, não se dignam nem se dignarão humilhar-se e sujeitar-se a pedir esmolas e a fazer qualquer obra servil. 14 Por isso, é necessário que eu instrua por obras todo, aqueles que estão e estarão na religião, a fim de que, diante di Deus, sejam indesculpáveis (cf. Rm 1,20) neste e no mundo futuro.
15 Estando, pois, diante de vós, que sois nosso senhor e apostólico, e dos poderosos e ricos deste mundo que, por amor do Senhor Deus, com grande devoção não só me recebem em suas casas, mas até me obrigam, não quero envergonhar-me de pedir esmolas. 16 Além disso, segundo Deus quero ter e considerar isto grande nobreza e real dignidade e honra ao sumo rei que, sendo Senhor de todos (cf. G14,1) 17 e sendo rico (cf. 2Cor 8,9) e glorioso na sua majestade, se tornou pobre e desprezado em nossa humanidade. 18 Portanto, quero que os frades, os que são e os que serão, saibam que considero o maior consolo da alma e do corpo quando me sento à pobre mesa dos frades 19 e vejo diante de mim esmolas pobrezinhas, que são adquiridas de porta em porta por amor de Deus, do que quando me sento vossa mesa e dos outros senhores, preparada abundantemente com todos os pratos, embora mostrem por mim uma grande devoção, 20 pois o pão da esmola é um pão santo, santificado pelo louvor e pelo amor de Deus, pois, quando o frade vai esmolar, primeiramente deve dizer: “Louvado e bendito seja o Senhor Deus (cf. Lc 1,68), 21 e depois deve dizer: “Dai-nos uma esmola por amor do Senhor Deus”.
22 E o senhor bispo ficou muito edificado com as palavras do santo pai 23 e disse-lhe: “Filho, faze o que é bom as teus olhos (cf. 1Sm 3,18), porque Deus está contigo (cf. Js 1,9; 2Sm 7,3) e tu estás com ele”.
24 A vontade do bem-aventurado Francisco era, e até o disse muitas vezes, que o frade não devia ficar muito tempo sem ir pedir esmola, para que depois não se envergonhasse de ir. 25  Além disso, quanto mais nobre e grande fosse o frade no século, tanto mais ele se edificava e alegrava, quando ia pedir esmola e executava trabalhos humildes, por causa do bom exemplo. 26 Era assim que se fazia antigamente.